Erfgoed & Historie

Langs de Waal, ten noordwesten van het Nieuwe Grindgat, is de volledig gerestaureerde en bewoonbare voormalige steenfabriek 'De Bunswaard' te vinden. Al vanaf 1839 werd er toestemming verleend om op de aanwezige hoogwatervrije zandrug een steenfabriek te bouwen in de Beuningse Uiterwaarden ('Bunse weerd') en stenen te bakken met de klei die werd gewonnen uit de nabijgelegen kleigroeve. Destijds gebeurde dat nog in veldovens. In 1917 werd de fabriek uitgebreid met 22 (vlam)ovenkamers en een 50 meter hoge schoorsteen. Voor de aanvoer van klei vanaf de groeve was een smalspoor aanwezig.

Langs de Beuningse Uiterwaarden bij Weurt is sinds december 2017 een fraaie uitkijktoren te vinden. De 10 meter hoge toren maakt onderdeel uit van het programma WaalWeelde, een project dat is gericht op het mooi, veilig en beleefbaar maken en houden van de Waal. In de uiterwaarde bij Weurt heeft sinds 1873 de Steenfabriek van de Gebroeders Burgers gestaan, later verstigden een smederij en scheepswerf zich op het schiereiland tot ca. de jaren 70, toen de gebouwen werden gesloopt.

Tegenover het gemeentehuis in Beuningen is een Veteranenmonument te zien als eerbetoon aan alle veteranen uit Beuningen. Het kunstwerk is ontworpen door de Wijchense kunstenaar Harrie Gerritz en onthuld op 17 september 2011 door burgemeester Huib Zijlmans. Het kunstwerk bestaat uit twee granieten driehoeken van 3,5 meter hoog, staande op een rond plateau, die samen een V vormen, de eerste letter van de woorden veteranen, vechten, vrede en vrijheid.

Aan de Molenstraat nr. 54 is een historische korenmolen te vinden, oorsponkelijk gebouwd in 1704 ter vervaning van een dwangmolenuit 1382. Een dwang- of ookwel banmolen, was een molen waarbij boeren in de omgeving verplicht waren hun goederen te malen. Een deel van de opbrengst werd hierbij ingehouden door de eigenaar van de molen, vaak de plaatselijke heer die het wind- of waterrecht hadden verkregen. Tijdens de Franse Tijd in Nederland (1795 tot 1813) werd deze vorm van belasting door de Napoleon Bonaparte afgeschaft.

Graftombe Den Ouden Tempel (adres: Gewelf 25A) werd in 1861 gebouwd door Nicolaas Heinrich van het Lindenhoud en zijn zonen voor zijn dochter, Maria Sybilla (1825-1861), die in hetzelfde jaar is bijgezet. Het mausoleum stond oorspronkelijk in de tuin van hofstede 'Den Olden Tempel' (Tempelstraat 10), gebouwd in 1839 door Nicolaas Heinrich van het Lindenhoud (1797-1881). Hij was de oom van Johannes van 't Lindenhout (1836-1918), stichter van Weesinrichting Neerbosch bij Nijmegen.

De Koningstraat in Beuningen is aangelegd door Frankische koningen op de resten van oude Romeinse wegen, destijds de zuidelijke route van de 'Limes', de noordelijke grens van het Romeinse Rijk. De route staat ook vermeld op de bekende Peutingerkaart, een kopie van een Romeinse reiskaart uit de 3e eeuw.

Het Torentje van de Blanckenburgh betreft het rijksmonumentale overblijfsel van kasteel De Blanckenburgh, gebouwd tijdens de eerste helft van de 15e eeuw en gelegen op een vierkante heuvel van 30 x 30 meter. Het kasteel had een strategische ligging langs een voormalige Romeinse weg die er liep. Het kasteel is rond 1526 vermoedelijk geplunderd door Nijmegenaren, en later tijdens de Tachtigjarige Oorlog in de 16e eeuw gedeeltelijk verwoest door prins Maurits van Oranje. Desondanks is het kasteel tot in de 18de eeuw bewoond geweest. Uit deze periode (ca.

Omstreeks 50 n.Chr. verstigden de Romeinen zich langs de rivier de Waal in Nijmegen. Er was een groot leger aanwezig in de stad die destijds Noviomagus werd genoemd. De soldaten moesten allemaal gevoed worden. Daarvoor moesten lokale boeren in de omgeving voor zorgen, maar om de voedselvoorziening grootschaliger op pijl te houden, bouwden de Romeinen grootste, moderne boerenbedrijven voor de productie van vlees, granen en groentes.

Tijdens opgravingen in Ewijk in 2009, werden er in park 'De Grote Aalst' sporen gevonden van een grote Romeinse villa. De villa, type rustica, maakte samen met diverse bijgebouwen onderdeel uit van een groot Romeins boerenbedrijf. Er werd vlees, granen en groentes geproduceerd voor de markt en het leger in Noviomagus (de naam van de stad Nijmegen in die tijd). Meest bijzonder was de vondst van een afvoergoot, althans een deel ervan, gemaakt van hergebruikte dakpannen. De in totaal 17 meter lange goot zorgde voor de afwatering van het badhuis.

Dat de Romeinen aanwezig zijn geweest in de Gemeente Beuningen staat vast. Daar herinneren o.a. straatnamen als de Trajanussingel, het Aureliushof en de Augustuslaan aan in de Romeinse wijk bij het Heuvepark. In het Heuvepark zelf zijn tal van Romeinse munten gevonden. Dit maakt het waarschijnlijk dat het park de locatie is geweest van een Romeinse nederzetting tussen het jaar 0 en 400 n.Chr. Het 'Atrium', een kunstwerk door beeldhouwer Adri Verhoeven, verwijst hiernaar.